Dạy học văn thay đổi ra sao theo chương trình mới?

• Thích ứng với chương trình lớp 10 mới: Đòi hỏi những thay đổi trong dạy và học
• Ban hành Chương trình Giáo dục thường xuyên mới cấp THPT
• Unboxing Day 2022: Đồng hành cùng sĩ tử thi tuyển vào lớp 10

Giáo viên bớt thuyết giảng, lớp học sôi động

Theo hầu hết GV tại TP Hồ Chí Minh giảng dạy môn Ngữ Văn lớp 10 bộ Chân trời sáng tạo, với việc áp dụng phương pháp dạy mới mà GV được tập huấn trong các mô đun, lớp học trở nên sôi động hẳn lên. Trong các hoạt động dạy học các bạn rất tích cực phát biểu, tranh luận, GV tổ chức hoạt động nhóm nhiều hơn nên sự thuyết giảng của thầy cô cũng giảm bớt lại. Cùng với đó kỹ năng nói và nghe được thiết kế trong bài học giúp HS có cơ hội bày tỏ chính kiến, nên lớp học lúc nào cũng sôi nổi.

Cách xây dựng tiến trình từng bài học cũng thuận tiện cho GV khi triển khai bài dạy và học sinh dề dàng tiếp thu. Chẳng hạn, ở đầu mỗi bài học có phần tri thức ngữ văn chung làm chìa khóa, định hướng cho việc tìm hiểu. Ở phần đọc có sự tích hợp, kết nối, mở rộng với một số văn bản cùng chủ điểm, giúp HS hiểu vấn đề sâu hơn. Những bảng kiểm tra trong hoạt động viết, nói giúp GV dễ dàng kiểm tra kỹ năng của học sinh và giúp các bạn dễ thực hiện. Hơn nữa, trong hoạt động viết mỗi bài học đều có ngữ liệu tham khảo rất tiện cho học sinh, không cần phải có thêm tài liệu tham khảo hỗ trợ. Điều này giúp học sinh cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tự học.

Sẽ tránh được văn mẫu?

Theo những chia sẻ của HS khối 10 về vấn đề thay đổi phương pháp, cách thức học môn Ngữ, Th.S Phan Thế Hoài – Trường THPT Bình Hưng Hòa, Bình Tân nhìn nhận HS phải học một cách chủ động. Đối với chương trình cũ, GV làm việc nhiều, còn với chương trình mới, thầy cô với vai trò hướng dẫn để học sinh hiểu, biết, vận dụng và thể hiện năng lực. Th.S Hoài nói thêm: “ Theo chương trình cũ trước đây, học sinh phụ thuộc rất nhiều vào các bài giảng tác phẩm của thấy cô. Nhưng với mục tiêu, phương thức tổ chức dạy học của chương trình mới thì GV đóng vai trò hướng dẫn kỹ năng sau đó HS vận dụng vào để viết”.

Tương tự, nói về môn Ngữ văn của chương trình GDPT 2018, GV Trương Minh Đức – Trường THPT Lê Quý Đôn, Quận 3, TPHCM nói rằng: Ngày xưa học sinh học và làm kiểm tra các bài đã học nhưng nay tác phẩm văn học không còn là bài học mà trở thành bài tập. Do đó, học sinh sẽ không phải học thuộc lòng để thi và GV giảng không chỉ kiến thức mà còn là KN phân tích, cảm nhận, xử lý yêu cầu của môn học.

Nhìn nhận từ GV của Trường THPT Lê Quý Đôn về việc thay đổi này thời gian đâu sẽ khó. “Chẳng hạn qua đợt kiểm tra vừa qua phát hiện ra bài thơ có 10 ý nhưng HS làm được 1 số ý thì giáo viên cũng phải mừng. Có thể bài không sâu sắc bởi từ trước đến nay đa phần hs học văn theo kiểu học lại đề cương của GV nên bài viết rất hay. Nay thì phải chấp nhận bài viết chưa hay, nội dung không sâu sắc nhưng cần tôn trọng mức độ cảm thụ của HS”, ông Đức phân tích.

Lo ngữ liệu ra ngoài giáo khoa, quá sức học sinh

Về việc kiểm tra, đánh giá với ngữ liệu lấy ngoài SGK thăm dò ý kiến HS khối 10, chúng tôi thấy các bạn HS khá thích thú. Tuy nhiên, nhiều bạn cũng cảm nhận khó khăn hơn khi làm bài. Đây là một thực tế nếu hs không nắm vững đặc trưng thể loại văn bản, KN đọc hiểu không tốt. Để “hóa giải” cho nỗi lo này, ngoài việc đáp ứng những yêu cầu vừa nêu, các em cần dựa vào bảng kiểm tra kỹ năng viết trong từng bài hoch. Xem đây là “chìa khóa” để áp dụng vào những yêu cầu đồng dạng, các văn bản ngoài SGK.

Thông tin ban tuyển sinh THPT – Pasteur Highschool tổng hợp, các học sinh khối 10 chọn theo khối lớp có định hướng nghề nghiệp thiên về các ngành KHXH và nhân văn cần học thêm các chuyên đề ngữ văn. Theo đó, có 3 chuyên đề trong một năm học. Theo tiến trình giảng dạy thì hết tuần thứ 6 của HK1 là gần xong chuyên đề 1 (Tập nghiên cứu và viết báo cáo về một vấn đề văn học dân gian). Tuy nhiên, nhiều học sinh cho hay khó khăn trong việc nghiên cứu và nhiều GV cũng lúng túng khi hướng dẫn cho học sinh vì chưa có kinh nghiệm.

Trải qua 6 tuần dạy và học tập môn văn theo định hướng mới, nhiều giáo viên đánh giá có phần quá sức ở 1 bộ phận học sinh chưa tạo cho bản thân khả năng tự học. Theo các GV, nhưng em này học chương tình cũ qua 9 năm, khác lộ trình, mục tiêu, định hướng cũng như chưa quen với yêu cầu mới, hình thức dạy đánh giá theo chương trình mới.

Riêng trong việc dùng văn bản ngoài SGK vào trong đề kiểm tra, ông Trương Minh Đức cho rằng điều này giúp các bạn học sinh có kỹ năng phân tích một tác phẩm hoàn toàn mới. Nhưng văn học có khó là văn chương không theo 1 công thức chuẩn, không như toán học áp dụng công thức vào là được. Mỗi nhà văn, nhà thơ có hướng đi riêng, văn chương còn là cái tôi của người nghệ sĩ, vì thế GV chọn văn bản để ra để kiểm tra học sinh cũng là một vấn đề.

Theo ông Đức, việc làm này đòi hỏi giáo viên phải nâng cao trình độ, nắm chương trình nếu không sẽ bị lệch, đánh giá học sinh không chính xác.

Cũng theo ông Đức, với những thay đổi về việc học, việc biên soạn đề kiểm tra môn ngữ văn theo chương trình mới, nếu trong phạm vi nhỏ thì không sao nhưng với phạm vi rộng, có tính quốc gia cần có những lưu tâm. Chẳng hạn đề thi phụ thuộc vào người ra đề, ví dụ với một tác phẩm đưa vào đề thi, có thể GV này đã đề cập nhưng giáo viên khác thì chưa nên HS sẽ gặp khó khăn hơn. Vì vậy, với HS lớp 10 năm nay, sau 3 năm nữa khi các em thi tốt nghiệp THPT, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần tính toán về việc biên soạn đề thi chung cho học sinh trên toàn quốc.

Nguồn: pasteurschool.edu.vn Tổng hợp